Якуб Колас быў узрушаны «спадчынай», пакінутай у Гомелі нямецка-фашыскімі захопнікамі.
«Вясёлы, прыветны, радасны быў наш мілы Гомель. Утульна выглядалі праз пышныя дрэвы садоў чысценькія домікі на акраінах горада. Прыгожа ўзнімаліся і свяціліся ў сонцы новыя мураваныя будынкі гарадскога цэнтра. Звонкім маладым гоманам поўніліся вуліцы, бульвары і паркі», – так Якуб Колас пачынаў свой нарыс «На руінах Гомеля», які быў надрукаваны ў «Гомельскай праўдзе» 5 красавіка 1944 года.
Якуб Колас быў узрушаны ўбачаным у вызваленым Гомелі. Фота з адкрытых інтэрнет-крыніц
І вось як народны пісьменнік апісваў наш абласны цэнтр пасля вызвалення: «Нельга без пачуцця жалю, вострага болю і пякучага абурэння супроць нямецкай погані пазіраць сягоння на руіны Гомеля. Папялішчы спаленых будынкаў, абгарэлыя дрэвы садоў, груды друзу, бітай цэглы і скручанага віхрамі агню жалеза – вось што засталося ад Гомеля. Як шкілеты, стаяць мёртвыя сцены мураваных будынкаў, сведкі нямецкага варварства. Тое, што заставалася пасля бамбёжак, узарвана і спалена… А чыё сэрца не загарыцца агнём бязлітаснай помсты нямецкім вылюдкам за знішчэнне нявінных людзей, расстраляных і пахаваных гітлераўскімі катамі ў ваколіцах Гомеля! Дзясяткі тысяч ахвяр нямецкага злачынства без часу знайшлі магілу ў супрацьтанкавых равах…».
Але час адплаты блізіцца, пісаў Якуб Колас. «Ніколі не пераможа сіла цемры, зла і разбурэнняў. Не ўсталюе над светам яна сваёй улады. Усё, што прыходзіць з змроку, у мрок і сойдзе. Мы залечым раны сваёй зямлі, адбудуем нашы гарады, падымем іх з попелу руін, бо мы адштурхоўваемся ад цемры. На нашым баявым сцягу напісаны вялікія словы: праўда, справядлівасць, прагрэс, дружба і салідарнасць народаў».
Як гэта сугучна сённяшняму часу, калі ў свеце рушацца вечныя каштоўнасці, перапісваецца гісторыя, топчуцца сапраўдныя героі, якія абаранялі родную зямлю і здабывалі Вялікую Перамогу. Але будзем памятаць прароцкія словы вялікага песняра: «Усё, што прыходзіць з змроку, у мрок і сойдзе».
