Вандроўка сорак першая. Ягаднае, Веткаўскі раён

Ягаднае... Якая прыгожая назва! І шкада, што вёска дажывае свой век разам з дзвюма бабулямі на вуліцы Слабада.

На званок нам адчыніла Ніна Кавалёва. Яе споведзь пра ўласнае жыццё перапынялася спеўным выслоўем «мамачкі-зязюлькі мае». Гэты выраз, мне здаецца, як нельга лепш адлюстроўвае душэўнасць, шчырасць, дабрыню гэтай сялянкі. Як ні выкручваў лёс, а душа не ўвабрала ні кроплінкі злога.

Яе дзядулю Івана Цімафеевіча Помазава раскулачылі. Яна ж, Ніна, усім сэрцам успрыняла калгасны лад жыцця, шчыравала ў роднай гаспадарцы «Кастрычнік». У той час дзве вуліцы Ягаднага (амаль 70 двароў) былі дзвюма брыгадамі.

— Папрацавалі мы, ой, як папрацавалі, але ўсё гэта было з такой радасцю, бо па працы і мелі, — дзеліцца цётка Ніна. — Збажыну жала, лён брала. Гадоў пяць я даяркай шчыравала. Ды чым толькі не займалася! У калгасе нашым было багата кароў, авечак мноства, куратнік вялікі. Ды і мы, кожны гаспадар вёскі, трымалі жыўнасць. Колькі свінаматак, парсючкоў выгадавала, мамачкі-зязюлькі мае! Бывала, пагрузіш у яшчыках на воз, і ў гадзіну ночы выязджаеш у Гомель на кірмаш. Па 50 — 70 рублёў за парася! Назад вяртаешся з такой радасцю, што ўсё збыла, вязеш кішэню грошай. Я ж удавіцай засталася рана, муж у 35 гадоў сыйшоў. Дык ведаеце, круцілася як тая вавёрка ў коле, і радасна было, што магу сама сыну матацыкла яго запаветнага набыць, а дачушцы — паліто з каўняром і шапку, не горш чым у іншых. Грошай я на пошту, на кніжку ашчадную, нанасіла багата. Тады «Волга» каштавала 9600, а ў мяне амаль на дзве машыны было.

Згарэлі тыя грошыкі ўдовіны. Але ж нягледзячы ні на што, як самы светлы і радасны час свайго жыцця цётка Ніна згадвае, якой заможнай была яе вёска. «Тады на лімузінах не раз’язджалі, жылі больш па сумленні, хабару кіраўнікі не бралі. Была дысцыпліна, быў парадак, хто б што ні казаў сёння пра камуністаў!» — зазначае далёкая ад вялікай палітыкі сялянка...

Увесь час, калі мы гутарылі з цёткай, хтосьці шкрабаў каля печы. Аказалася, куркі і пеўнік. Сялянка пашкадавала іх і ў мароз перасяліла ў хату.

— Я ж учора ім загончык зрабіла, мамачкі-зязюлькі мае. Узяла колькі дошчачак, стала на каленцы і збіла гваздамі іх, — расказвае цётка Ніна. — І ледзь паднялася сама... Вось які ўжо ўзрост падціскае: з каленцаў сам чалавек устаць не можа.

Яна шчыра распавядала, што галоўная ўцеха — дзеці, унукі. Валя працавала сакратаром-машыністкай у розных арганізацыях у Касцюкоўцы, а зараз на пенсіі. Валодзя — кранаўшчык у Гомельскім порце. Унукі — Ванюша на «Гомсельмашы», Кацюша — выхавацелька ў дзіцячым садку. І ўсе штотыдзень пачаргова прыязджаюць да яе, матулі і бабулі, бо непакояцца, як яна? Ды вельмі ўжо цёпла ў яе гасцінным доме, з якога пайшлі ў вялікі свет.

Каб прабрацца да суседкі па вуліцы, нам прыйшлося, як кажуць, зайсці з тылу, па глыбокім снезе, адчыніць варотцы каля гаспадарчых пабудоў. Грукнулі ў дзверы, і нарэшце азвалася цётка Ліда, 1935 года нараджэння. Холадам і адзінотай, неўсталяванасцю патыхнула з жытла. Цяжка заставацца аднаму. Хваробы даймаюць, глухата, мала што радуе.

— Як жа вы ў мой двор зайшлі? — пацікавілася жанчына. — Баюся неспадзяваных гасцей. Ды радасна, калі сёстры завітваюць з Гомеля і Рагачова. А так іншы раз толькі датупаем адна да другой з суседкай Нінай, хоць словам перакінуцца.

Ураджэнка вёскі Курган Жлобінскага раёна, Лідзія Астапенка пасля сямігодкі завербавалася ў Карэлію.

30 гадоў адрабіла ў брыгадзе на валцы лесу, сучкарубам. Там і абранніка сустрэла, беларуса Уладзіміра, з Ваўкавыска. Ва­дзіцелем працаваў ён на вялікім лесавозе. Ды гора напаткала. Неяк зімой ў слізгату занесла машыну ў кювет, а шафёра бярвеннямі заціснула. Вярнулася Лідка з заробкаў у Беларусь адна-аднымачка, вырашыла хату набыць. Купіла ў Ягадным, тады яшчэ шматлюднай вёсцы. Без мужыка пражыла: магла сама ўсё рабіць. Гаспадарку трымала. Цяпер ужо саму сябе дагледзець цяжка. Але ж і яна яшчэ курак з пеўнікам гадуе, пасяліла іх у марозны час у хаце, каля печы. Певень вельмі ўжо адметны, сыйшоў бы на вокладку любога выдання як сімвал сёлетняга года.

Хай жа будзе 2017-ы для нашых гераінь з Ягаднага як мага цяплейшым і шчодрым! Што ні кажы, а працай сваёй яны заслужылі гэта спаўна.